Nếu bạn đang quan tâm tới lĩnh vực tài chính, muốn trang bị cho mình vốn hiểu biết về tài chính thì những cuốn sách về lịch sử của tiền tệ này sẽ giúp bạn.
Tiền có trước lịch sử. Trước khi người Lưỡng Hà cổ đại phát minh ra chữ viết, họ đã phát minh ra kế toán, sử dụng các ký hiệu chữ hình nêm để theo dõi dòng hàng hóa ra vào các đền thờ. Bản thân lịch sử của tiền tệ đã rất hấp dẫn và giúp giải thích cách thức hoạt động của nó ngày nay. Một số trong sáu cuốn sách được chọn ở đây đảm nhận nhiệm vụ khó khăn, có lẽ là bất khả thi, là theo dõi toàn bộ lịch sử tiền tệ. Những người khác trau dồi về một khía cạnh hoặc tình tiết cụ thể của nó. Mỗi người đều làm sáng tỏ và chứng minh rằng bản thân tiền cũng có rất nhiều câu chuyện để kể.
Money Changes Everything. Tác giả: William Goetzmann. Princeton University Press; 600 trang
Trước khi trở thành giáo sư tài chính tại Yale, William Goetzmann là nhà khảo cổ học và người phụ trách bảo tàng. Trong cuốn “Money Changes Everything”, ông đã chắt chiu tất cả những kiến thức tích luỹ được của bản thân để viết nên cuốn sách này. Bắt đầu triển khai đề tài khai thác ở Iraq và kết thúc ở nước Mỹ thời hậu chiến, ông chứng minh những đổi mới tài chính là nhân tố giúp ích cho sự thay đổi của nền văn minh như thế nào.
Sự nghiên cứu có chiều sâu của ông đối với các nguồn thông tin cổ xưa là một món quà hiếm có đối với các nhà kinh tế học, ông giới thiệu cho người đọc những tấm bảng khắc chữ Babylon, những chiếc bình Trung Quốc từ thế kỷ 11 và bản điều lệ dài hơn 2m của tập đoàn đầu tiên được thành lập ở châu Âu – một nhà máy ở Toulouse. Được xuất bản vào năm 2016, cuốn sách của Goetzmann cung cấp cái nhìn tổng quan toàn diện nhất có thể về lịch sử tiền tệ.
Money: The Unauthorised Biography. Tác giả: Felix Martin. Knopf; 336 trang
Cuốn sách của Felix Martin được khai thác với góc nhìn xuyên suốt lịch sử, chứ không chỉ giới hạn ở một niên đại. Nội dung khai thác cuộc khủng hoảng tài chính 2007-2008 và cuộc khủng hoảng nợ của khu vực đồng euro, Martin bắt đầu chỉ ra rằng quan điểm phổ biến về tiền tệ như một “thứ”, chẳng hạn như một cục kim loại hoặc một đồng xu, là sai lầm hàng đầu.
Bắt đầu với tiền đá khổng lồ của đảo Yap, ông chứng minh rằng tiền giống như một ngôn ngữ chung hoặc hợp đồng xã hội. Việc tạo ra một thước đo giá trị được chấp nhận rộng rãi dựa trên thỏa thuận tập thể, bao gồm giữa nhà cầm quyền và chủ ngân hàng, những người thường cố gắng thay đổi các điều khoản của thỏa thuận này để có lợi nhất cho họ.Cuốn sách gợi mở góc nhìn tiếp cận thú vị hơn đối với lịch sử tiền tệ.
A Monetary History of China. Tác giả; Peng Xinwei. Dịch sang tiếng Anh bởi Edward Kaplan (Giáo sư trường Western Washington University)
Peng Xinwei từng là giáo sư tài chính và nhân viên ngân hàng. Cuốn sách của ông được viết vào những năm 1950 nhưng chỉ được dịch sang tiếng Anh vào năm 1993, bộ sách gồm hai tập về lịch sử tiền tệ ở Trung Quốc của Peng trải dài gần 3.000 năm, bắt đầu với những đồng tiền bằng vỏ bò thời nhà Chu và kết thúc với đồng đô la bạc và các ngân hàng nước ngoài trước cách mạng ở Trung Quốc. Cuốn sách đưa ra một quan điểm chống lại ý tưởng rằng chỉ có một cách duy nhất để tiền phát triển: Trung Quốc đã phát triển tiền định danh (loại tiền không được hỗ trợ bởi kim loại quý) gần một thiên niên kỷ trước khi châu Âu làm như vậy.
The Shell Money of the Slave Trade. Tác giả: Jan Hogendorn and Marion Johnson. (Cambridge University Press); 248 trang
Vỏ sò, thứ vỏ trắng mịn của động vật thân mềm, từng được xem là đồng tiền toàn cầu đầu tiên trên thế giới: chúng được thu hoạch ở Maldives, bán ở Bengal, vận chuyển đến châu Âu (chủ yếu đến Hà Lan và Anh) và dùng để mua nô lệ ở Tây Phi. Vỏ sò cũng sẽ thực hiện hành trình xuyên Đại Tây Dương: một vài chiếc được tìm thấy trong bộ sưu tập của Thomas Jefferson (nhà khai quốc Hoa kỳ); một số lượng lớn đã được phát hiện gần các chợ nô lệ ở Virginia và một số vẫn được người Brazil gốc Phi sử dụng ngày nay để bói toán. Vai trò của vỏ sò khiến nó trở thành một trong những đồng tiền quan trọng nhất trong lịch sử.
Jan Hogendorn và Marion Johnson lần theo dấu vết lịch sử này từ những lời kể đầu tiên về việc sử dụng chúng của các du khách Ả Rập cho đến ‘cái chết” của “đồng tiền” này vào cuối những năm 1960, nơi nó chỉ còn tồn tại như một đơn vị tiền tệ ở những vùng hẻo lánh ở vùng nông thôn phía tây châu Phi.
Globalizing Capital. Tác giả: Barry Eichengreen (Princeton University Press); 320 trang
Barry Eichengreen, giáo sư tại Đại học California, Berkeley, kể câu chuyện về nhiều nỗ lực khác nhau trong hai thế kỷ qua nhằm tạo ra một hệ thống tiền tệ toàn cầu. Cuốn sách bắt đầu trong kỷ nguyên của vàng, khi các nền kinh tế hàng đầu thời bấy giờ gắn đồng tiền của họ với vàng, trước khi quyền lực của nó bị suy tàn giữa thế chiến thứ nhất và thứ hai. Tiếp theo đó là nỗ lực của Bretton Woods nhằm tạo ra một trật tự tiền tệ mới, mặc dù trật tự đó cũng sụp đổ và mở ra kỷ nguyên toàn cầu hóa và dòng tài chính tự do. Được xuất bản lần đầu vào năm 1996, trước thềm cuộc khủng hoảng tài chính châu Á, các ấn bản gần đây thêm vào các sự kiện như việc tạo ra đồng euro và thập kỷ hỗn loạn tài chính bắt đầu từ năm 2008. Đây là một cuốn sách với nội dung vô cùng giá trị cho bất kỳ ai muốn hiểu về khía cạnh quốc tế của tiền tệ.
The Social Meaning of Money. Tác giả: Viviana Zelizer. Princeton University Press; 320 trang
Là giáo sư xã hội học tại Đại học Princeton, Viviana Zelizer đã dày công nghiên cứu về nước Mỹ trong khoảng thời gian từ 1870 đến 1930, đặc biệt xoay quanh lịch sử xã hội của tiền tệ. Xem xét các bài báo trên tạp chí (ví dụ như các bài thú tội như “Làm thế nào chúng ta sống với 1.000 đô la một năm”,), các vụ án (một thẩm phán đã quyết định, trong một vụ án vào năm 1908, rằng “một người vợ hoàn toàn có quyền lục túi của chồng mình vào ban đêm”) và nhiều thứ khác, bà đã cho thấy tiền có nhiều ý nghĩa khác nhau như thế nào. Các cặp vợ chồng sẽ quyết định phần tài chính nào là của “anh ấy” và phần nào là “của cô ấy” – và mỗi người được quyền hoặc được yêu cầu chi tiêu vào việc gì. Chủ đề mà Viviana Zelizer nghiên cứu trở thành một thử thách hệ tư duy đối với các nhà kinh tế học, những người có xu hướng coi tiền là có thể thay thế được và mang tính thực dụng. Cuốn sách là một ví dụ hiếm hoi về lịch sử tiền tệ được kể với góc nhìn khác biệt, đi từ đáy xã hội.
Bài viết được chuyển ngữ từ nguồn này trên Economist
Nếu bạn đang quan tâm tới lĩnh vực tài chính, muốn trang bị cho mình vốn hiểu biết về tài chính thì những cuốn sách về lịch sử của tiền tệ này sẽ giúp bạn.
Tiền có trước lịch sử. Trước khi người Lưỡng Hà cổ đại phát minh ra chữ viết, họ đã phát minh ra kế toán, sử dụng các ký hiệu chữ hình nêm để theo dõi dòng hàng hóa ra vào các đền thờ. Bản thân lịch sử của tiền tệ đã rất hấp dẫn và giúp giải thích cách thức hoạt động của nó ngày nay. Một số trong sáu cuốn sách được chọn ở đây đảm nhận nhiệm vụ khó khăn, có lẽ là bất khả thi, là theo dõi toàn bộ lịch sử tiền tệ. Những người khác trau dồi về một khía cạnh hoặc tình tiết cụ thể của nó. Mỗi người đều làm sáng tỏ và chứng minh rằng bản thân tiền cũng có rất nhiều câu chuyện để kể.
Money Changes Everything. Tác giả: William Goetzmann. Princeton University Press; 600 trang
Trước khi trở thành giáo sư tài chính tại Yale, William Goetzmann là nhà khảo cổ học và người phụ trách bảo tàng. Trong cuốn “Money Changes Everything”, ông đã chắt chiu tất cả những kiến thức tích luỹ được của bản thân để viết nên cuốn sách này. Bắt đầu triển khai đề tài khai thác ở Iraq và kết thúc ở nước Mỹ thời hậu chiến, ông chứng minh những đổi mới tài chính là nhân tố giúp ích cho sự thay đổi của nền văn minh như thế nào.
Sự nghiên cứu có chiều sâu của ông đối với các nguồn thông tin cổ xưa là một món quà hiếm có đối với các nhà kinh tế học, ông giới thiệu cho người đọc những tấm bảng khắc chữ Babylon, những chiếc bình Trung Quốc từ thế kỷ 11 và bản điều lệ dài hơn 2m của tập đoàn đầu tiên được thành lập ở châu Âu – một nhà máy ở Toulouse. Được xuất bản vào năm 2016, cuốn sách của Goetzmann cung cấp cái nhìn tổng quan toàn diện nhất có thể về lịch sử tiền tệ.
Money: The Unauthorised Biography. Tác giả: Felix Martin. Knopf; 336 trang
Cuốn sách của Felix Martin được khai thác với góc nhìn xuyên suốt lịch sử, chứ không chỉ giới hạn ở một niên đại. Nội dung khai thác cuộc khủng hoảng tài chính 2007-2008 và cuộc khủng hoảng nợ của khu vực đồng euro, Martin bắt đầu chỉ ra rằng quan điểm phổ biến về tiền tệ như một “thứ”, chẳng hạn như một cục kim loại hoặc một đồng xu, là sai lầm hàng đầu.
Bắt đầu với tiền đá khổng lồ của đảo Yap, ông chứng minh rằng tiền giống như một ngôn ngữ chung hoặc hợp đồng xã hội. Việc tạo ra một thước đo giá trị được chấp nhận rộng rãi dựa trên thỏa thuận tập thể, bao gồm giữa nhà cầm quyền và chủ ngân hàng, những người thường cố gắng thay đổi các điều khoản của thỏa thuận này để có lợi nhất cho họ.Cuốn sách gợi mở góc nhìn tiếp cận thú vị hơn đối với lịch sử tiền tệ.
A Monetary History of China. Tác giả; Peng Xinwei. Dịch sang tiếng Anh bởi Edward Kaplan (Giáo sư trường Western Washington University)
Peng Xinwei từng là giáo sư tài chính và nhân viên ngân hàng. Cuốn sách của ông được viết vào những năm 1950 nhưng chỉ được dịch sang tiếng Anh vào năm 1993, bộ sách gồm hai tập về lịch sử tiền tệ ở Trung Quốc của Peng trải dài gần 3.000 năm, bắt đầu với những đồng tiền bằng vỏ bò thời nhà Chu và kết thúc với đồng đô la bạc và các ngân hàng nước ngoài trước cách mạng ở Trung Quốc. Cuốn sách đưa ra một quan điểm chống lại ý tưởng rằng chỉ có một cách duy nhất để tiền phát triển: Trung Quốc đã phát triển tiền định danh (loại tiền không được hỗ trợ bởi kim loại quý) gần một thiên niên kỷ trước khi châu Âu làm như vậy.
The Shell Money of the Slave Trade. Tác giả: Jan Hogendorn and Marion Johnson. (Cambridge University Press); 248 trang
Vỏ sò, thứ vỏ trắng mịn của động vật thân mềm, từng được xem là đồng tiền toàn cầu đầu tiên trên thế giới: chúng được thu hoạch ở Maldives, bán ở Bengal, vận chuyển đến châu Âu (chủ yếu đến Hà Lan và Anh) và dùng để mua nô lệ ở Tây Phi. Vỏ sò cũng sẽ thực hiện hành trình xuyên Đại Tây Dương: một vài chiếc được tìm thấy trong bộ sưu tập của Thomas Jefferson (nhà khai quốc Hoa kỳ); một số lượng lớn đã được phát hiện gần các chợ nô lệ ở Virginia và một số vẫn được người Brazil gốc Phi sử dụng ngày nay để bói toán. Vai trò của vỏ sò khiến nó trở thành một trong những đồng tiền quan trọng nhất trong lịch sử.
Jan Hogendorn và Marion Johnson lần theo dấu vết lịch sử này từ những lời kể đầu tiên về việc sử dụng chúng của các du khách Ả Rập cho đến ‘cái chết” của “đồng tiền” này vào cuối những năm 1960, nơi nó chỉ còn tồn tại như một đơn vị tiền tệ ở những vùng hẻo lánh ở vùng nông thôn phía tây châu Phi.
Globalizing Capital. Tác giả: Barry Eichengreen (Princeton University Press); 320 trang
Barry Eichengreen, giáo sư tại Đại học California, Berkeley, kể câu chuyện về nhiều nỗ lực khác nhau trong hai thế kỷ qua nhằm tạo ra một hệ thống tiền tệ toàn cầu. Cuốn sách bắt đầu trong kỷ nguyên của vàng, khi các nền kinh tế hàng đầu thời bấy giờ gắn đồng tiền của họ với vàng, trước khi quyền lực của nó bị suy tàn giữa thế chiến thứ nhất và thứ hai. Tiếp theo đó là nỗ lực của Bretton Woods nhằm tạo ra một trật tự tiền tệ mới, mặc dù trật tự đó cũng sụp đổ và mở ra kỷ nguyên toàn cầu hóa và dòng tài chính tự do. Được xuất bản lần đầu vào năm 1996, trước thềm cuộc khủng hoảng tài chính châu Á, các ấn bản gần đây thêm vào các sự kiện như việc tạo ra đồng euro và thập kỷ hỗn loạn tài chính bắt đầu từ năm 2008. Đây là một cuốn sách với nội dung vô cùng giá trị cho bất kỳ ai muốn hiểu về khía cạnh quốc tế của tiền tệ.
The Social Meaning of Money. Tác giả: Viviana Zelizer. Princeton University Press; 320 trang
Là giáo sư xã hội học tại Đại học Princeton, Viviana Zelizer đã dày công nghiên cứu về nước Mỹ trong khoảng thời gian từ 1870 đến 1930, đặc biệt xoay quanh lịch sử xã hội của tiền tệ. Xem xét các bài báo trên tạp chí (ví dụ như các bài thú tội như “Làm thế nào chúng ta sống với 1.000 đô la một năm”,), các vụ án (một thẩm phán đã quyết định, trong một vụ án vào năm 1908, rằng “một người vợ hoàn toàn có quyền lục túi của chồng mình vào ban đêm”) và nhiều thứ khác, bà đã cho thấy tiền có nhiều ý nghĩa khác nhau như thế nào. Các cặp vợ chồng sẽ quyết định phần tài chính nào là của “anh ấy” và phần nào là “của cô ấy” – và mỗi người được quyền hoặc được yêu cầu chi tiêu vào việc gì. Chủ đề mà Viviana Zelizer nghiên cứu trở thành một thử thách hệ tư duy đối với các nhà kinh tế học, những người có xu hướng coi tiền là có thể thay thế được và mang tính thực dụng. Cuốn sách là một ví dụ hiếm hoi về lịch sử tiền tệ được kể với góc nhìn khác biệt, đi từ đáy xã hội.
Bài viết được chuyển ngữ từ nguồn này trên Economist
Share this:
Like this: