Nhóm China Dolls – Niềm tự hào của ngành âm nhạc Thái Lan

Nếu bạn là 9X, chắc hẳn bạn đã từng được nghe hay biết đến nhóm China Dolls (tên tiếng Trung Zhong Guo Wa Wa)– bộ đôi hai nữ ca sĩ đình đám đến từ Thái Lan. Các ca khúc của nhóm đã từng được Việt hóa thành những bản hit của các sao Việt trong giai đoạn 2000s, chẳng hạn như “Ôi Tình Yêu”, “Ngóng Trông” của Thanh Thảo, hay “Mắt Bồ Câu” của Mây Trắng, “Anh Chàng Đẹp Trai” của Châu Gia Kiệt, “Làm Quen” của The Bell, “Mắt Nhung” của Vũ Hà, “Thầm Yêu Trong Mơ” của Nhật Hào, “Đường Vào Tình Yêu” của Trúc Linh, Trúc Lam.

Ngay cả khi các ca khúc mà Rose yêu thích của nhóm China Dolls đã tồn tại hơn hai thập kỷ. Đối với cá nhân Rose, âm nhạc của China Dolls rất đặc biệt, khi nó khơi gợi rất nhiều cảm xúc, năng lượng tích cực, hệt như một đứa trẻ.

Nhóm China Dolls – Niềm tự hào của ngành âm nhạc Thái Lan — Nhóm China Dolls là một phần tuổi thơ của Rose.

Trở thành búp bê Trung Hoa vì mối duyên tình cơ

China Dolls là nhóm nhạc Thái Lan bao gồm hai thành viên người Thái gốc Hoa là Hwa Hwa/ Doll (tên thật Chen Guanhua, Pailin Rattanasangsatian) (sinh năm 1979) và Bell (tên thật Li Xiaoyan, Supachaya Lattisophonkul) (sinh năm 1981). Nhóm được ra mắt vào ngày 15 tháng Bảy năm 1999 và bắt đầu nổi tiếng từ màn trình diễn tại “Asia 2000 Music Festival”.

Thể loại âm nhạc mà China Dolls thể hiện thành công nhất là Pop và Dance Pop, pha trộn giai điệu và âm thanh mang âm hưởng của Á Châu, nhưng theo kịp xu thế phát triển của âm nhạc quốc tế. Đầu thập niên 2000s, China Doll trở thành một hiện tượng gây sốt tại nhiều quốc gia ở khu vực châu Á. Có thể nói China Dolls đã đặt nền móng phát triển cho ngành âm nhạc Thái Lan, khi khiến cho ngôn ngữ của quốc gia này được lắng nghe ở khắp nơi, bao gồm Đài Loan, Malaysia, Singapore, Việt Nam và Trung Quốc.

Ca khúc “Single Eyelid Girl” phát hành năm 2000 bằng tiếng Trung Quốc, có thể coi là ca khúc kinh điển nhất của nhóm nhạc. Phiên bản gốc tiếng Thái của bài hát này “Muay Nee Kha” được phát hành vào năm 1999 đã thực sự càn quét khán giả Thái Lan chỉ sau một đêm. Phân đoạn lời tiếng Trung 「大錯特錯不要來，侮辱我的美」(Dà cuò tè cuò bùyào lái, wǔrǔ wǒ dì měi) được xem là vô cùng đáng nhớ, và vẫn được sử dụng trong ngữ cảnh ngày nay.

Muay Nee Kha trong tiếng Thái có nghĩa là “Tôi mắt một mí”. Trong thẩm mỹ của xã hội Thái Lan, tướng mạo của phụ nữ đại khái được chia thành hai thái cực: lông mày rậm và đôi mắt to, ngũ quan của gương mặt sâu là đẹp, ở thế đối diện với một gương mặt có ngũ quan “phẳng” với đôi mắt một mí được xem là xấu tướng. “muay” xuất phát từ “mei” và “Amei” trong phương ngữ Triều Châu, thể hiện hình ảnh phụ nữ Trung Quốc điển hình trong mắt người Thái, và được dùng để miêu tả những cô gái da trắng, mắt một mí, mắt nhỏ và nét mặt không mấy nổi bật. Trong quá khứ, theo quan điểm thẩm mỹ của xã hội Thái Lan, thì đó không phải phụ nữ ưa nhìn.

“Ban đầu, tôi chỉ mời Hwa Hwa hát và phát hành album cùng nhau, và tôi không đặc biệt định sẵn hình tượng kiểu Trung Quốc cho nhóm chúng tôi. Nhưng ngay khi nhà sản xuất nhìn thấy chúng tôi, anh ấy đã nói, ‘Hai người này có mắt một mí. ‘, và khi nghe thấy Hwa Hwa nói chuyện với mẹ bằng tiếng Trung. Nhà sản xuất đã đề nghị để Hwa viết một vài lời bài hát bằng tiếng Trung, và sau đó chúng tôi có ca khúc Muay Nee Kha“,
Belle từng chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn.

Chính vì cái duyên này mà tên nhóm của họ là China Dolls, theo một cách không hề có chủ đích từ trước. Nhưng tới tận ba bìa album phát hành tại Thái Lan đều được in hình các avarta búp bê như nhân vật hoạt hình để đại diện cho hai thành viên. Thường xuyên xuất hiện trong các MV, những nhân vật avarta hoạt hình dễ thương đó trở thành biểu tượng của hai người. Nhưng trên thực tế, thiết kế trẻ con và dễ thương như vậy cũng là do Thái Lan theo đuổi tiêu chuẩn thẩm mỹ là lông mày rậm và mắt to. “Vào thời điểm đó, nhà sản xuất nói rằng chúng tôi trông rất “xấu xí”, vì vậy họ không muốn sử dụng ảnh của tôi làm trang bìa.”

Yếu tố Trung Hoa đã trở thành một phần định vị thương hiệu quan trọng của China Dolls, và họ luôn khiến cho yếu tố Trung Hoa không thể thiếu trong các ca khúc của nhóm, dù là một ca khúc nhạc dance tiết tấu nhanh hay trữ tình. Trong các ca khúc hát bằng tiếng Thái, các cách sắp xếp theo “kiểu Trung Quốc” cũng được duy trì, chẳng hạn như ” ตี๋ไม่เกี่ยว | Tee Mai Gure ” (2002), “ตี๋ซัง | Tee Sung” (2004), tiếng Trung được xen kẽ giữa bài hát và xuất hiện trong MV. Thậm chí ở Thái Lan, một bài hát rất nổi tiếng là “คนหน้า ม”, toàn bộ bài hát không phải bằng tiếng Trung, nhưng trạm xe buýt trước trường đại học trong MV cũng ghi là Đại học Trung Quốc.

Nhóm China Dolls chưa từng bị tẩy chay bởi hành vi mà dễ bị xem là “chiếm đoạt văn hóa” trong bối cảnh xã hội hiện đại ngày nay. Nếu có điều gì mà các nghệ sĩ mới, hay thậm chí là nghệ sĩ có thâm niên trong ngành học hỏi được từ China Dolls, là cách để lấy cảm hứng, tôn vinh giá trị văn hóa của một quốc gia, một dân tộc, một nét văn hóa đặc thù thông qua các sáng tạo của mình mà không gây ra sự phẫn nộ. Cách duy nhất để làm đúng là thật sự trân quý và tôn vinh giá trị nguyên bản, mà không làm biến chất hay tẩy trắng nét đẹp thuần chất của nó chỉ để phục vụ cho mục đích hay tầm nhìn của bản thân.

Danh tiếng rộng khắp châu Á

Đứng sau thành công vang dội của nhóm China Dolls từ những ngày đầu tiên (cho đến khi nhóm tạm ngưng hoạt động) phải kể đến công ty quản lý GMM Grammy. GMM Grammy hiện tại là công ty giải trí, tập đoàn truyền thông lớn nhất ở Thái Lan và được cho là nắm giữ 70% cổ phần của ngành giải trí Thái Lan. Ngoài hoạt động kinh doanh âm nhạc, công ty còn tham gia vào sản xuất buổi hòa nhạc, quản lý nghệ sĩ, sản xuất và xuất bản phim lẫn chương trình truyền hình.

GMM Grammy đã rất mát tay trong việc quản lý, cũng như có một tầm nhìn xa khi tạo dựng nên một bộ đôi Pop Duo hát hay, nhảy tốt, chuyên trị thể loại dance pop và pop sôi động đang cực thịnh lúc bấy giờ tại thị trường quốc tế. Qua phần thể hiện của bộ đôi, các ca khúc tiếng Thái của China Dolls có độ phủ tốt và thành công ở nhiều quốc gia châu Á. Ngôn ngữ dường như không phải là rào cản khiến cho khán giả cảm nhận được mạch sống lẫn cảm xúc của một nhạc phẩm. Cũng không thể nào bỏ qua yếu tố trình diễn giàu năng lượng tích cực, tươi vui của China Dolls. Sự tích cực ấy rất dễ lây lan, khiến cho người xem không thể nào rời mắt và có thiện cảm.

Không thể bỏ qua việc chiến lược thông minh của GMM Grammy, khi đặt tên cho nhóm là China Dolls – Búp bê Trung Hoa, bởi vốn dĩ ngay từ ban đầu họ đã muốn nhóm xâm tiến thị trường Trung Quốc, vốn dĩ là quốc gia đông dân nhất trên thế giới, và là một thị trường mà bất kỳ một doanh nghiệp, thương hiệu quốc tế nào cũng muốn có thị phần. Cả Bell và Hwa Hwa đều có thể nói và hát tiếng Trung trôi chảy. Điều này khiến cho khán giả tại Trung Quốc, chấp nhận nhóm và không cảm thấy khó chịu khi có một nhóm nhạc hát tiếng Thái nhưng lại “mượn danh” Trung Hoa.

Album đầu tiên của nhóm, phát hành vào năm 1999, mang tên Muay Nee Kah (หมวยนี่คะ) (I Am A Chinese Girl), với tạo hình đặc trưng của nhóm, đó là một mái tóc bob-cut với phần mái ngang, nom giống mái tóc đặc trưng thường thấy của những con búp bê Trung Quốc truyền thống, nhất là loại búp bê dân tộc. Kiểu tóc này vốn dĩ rất đặc trưng và được xem là dấu hiệu nhận biết của một vài nhân vật nổi tiếng trên toàn thế giới, như nhân vật giả tưởng Edna “E” Mode trong loạt phim The Incredibles của nhà Disney, hay là Anna Wintour – tổng biên tập thời trang quyền lực của Vogue Mỹ.

Ngay cả phong cách trang điểm của China Dolls cũng lấy cảm hứng từ nguyên tác của những con búp bê Trung Hoa truyền thống, với phần mắt được trang điểm nhẹ nhàng, tôn vinh đôi mắt một mí, phần má được đánh má ửng hồng quá tay, nhưng là một nét đặc trưng thường thấy ở những em bé Trung Quốc sinh sống ở vùng núi cao. Diện mạo này rất dễ thấy ở các MV của China Dolls trong giai đoạn 1999 – 2005.

Ngay cả khi metaverse và avarta kỹ thuật số trở thành một chủ đề nóng sốt được quan tâm ở thời điểm hiện tại, thì quay trở về thời điểm 23 năm trước, China Dolls cũng đã có những nhân vật đại diện là những con búp bê kỹ thuật số để đại diện cho họ khi xuất hiện ở nhiều sự kiện quảng bá, hay là trong MV của các ca khúc. Hình tượng những cô búp bê Trung Hoa được lặp đi lặp lại, cho đến khi nó để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng của khán giả đại chúng. China Dolls không chỉ là một nhóm nhạc, mà còn là một trong những hình tượng nổi tiếng và dễ được nhận diện nhất mà GMM Grammy từng thành công tạo nên.

Vào nhìn về quãng thời gian danh tiếng mà nhóm China Dolls đạt tới đỉnh cao nhất, đó là khi mạng xã hội còn chưa được hình thành, internet còn đang ở giai đoạn sơ khai là Web 1.0. Có thể thấy rằng thành công của cặp đôi này tại thị trường Châu Á là rất đáng ngưỡng mộ. China Dolls hoạt động vô cùng năng nổ trong vòng 6 năm kể từ ngày ra mắt, rồi tạm ngưng vào năm 2005 để thành viên Bell kết hôn và hoạt động kinh doanh trường dạy nhảy riêng của cô.

Thời điểm này Hwa Hwa chuyển đến Đài Loan và kết hợp cùng với một thành viên mới để ra mắt album mới, vẫn mang tên là China Dolls, nhưng không thu được thành công vang dội như trước. Ba năm sau, Hwa trở về Thái và tái hợp cùng Bell và China Dolls tiếp tục hoạt động cho đến thời điểm hiện tại, tuy rằng họ không còn ra mắt quá nhiều sản phẩm âm nhạc mới. Đã 23 năm trôi qua, âm nhạc của China Dolls vẫn được xem là đã đặt nền móng cho sự phát triển vượt bậc của ngành âm nhạc Thái Lan ở thời điểm hiện tại.

Sau hơn hai thập kỷ, China Dolls vẫn tiếp tục hết mình cống hiến cho khán giả.

Nhìn về tương lai

Nhân dịp kỷ niệm 20 năm ngày thành lập, nhóm China Dolls trở lại cùng single mới nhất mang tên “Nihao Nihao” với lời bài hát do chính Hwa sáng tác và phối nhạc. Ca khúc mang thông điệp ý nghĩa, nhằm bày tỏ sự tri ân sâu sắc, đáp trả tình cảm mà fan hâm mộ dành cho nhóm trong suốt hơn 20 năm qua. Dù hiện tại, phát hành âm nhạc mới không còn là điều mà nhóm chú trọng, nhưng China Dolls rẽ hướng sang mảng truyền hình và đạt được thành công. Nhóm cũng vẫn tham gia nhạc hội và các sự kiện âm nhạc để vẫn làm sống mãi những ca khúc kinh điển trong sự nghiệp của mình.

Nhóm China Dolls ở thời điểm hiện tại.

Vào năm ngoái, China Dolls cải tổ thương hiệu thành China Dolls X. Định hướng của nhóm không còn mang đậm hình ảnh hay âm hưởng của Trung Quốc nữa. Khi nhóm phát hành ca khúc mới mang tên “Hello Hello” dưới thương hiệu mới, hình ảnh của nhóm giờ đây mang hơi hướm sexy của K-pop nhiều hơn. Không rõ đây là định hướng hình ảnh nhất thời hay lâu dài, nhưng rõ ràng đây là một sự chuyển mình phù hợp, bởi hai thành viên giờ đây đã bước sang độ tuổi U40, với vẻ đẹp và nét quyến rũ già dặn thuận tự nhiên.

Xuyên suốt 23 năm hoạt động, China Dolls đã ra mắt được 5 album tiếng Thái, 7 album tiếng Hoa và rất nhiều album tổng hợp, remix. Điều đáng ngạc nhiên là âm nhạc của China Dolls, phần lớn, vẫn rất hợp và không bị quá lỗi thời khi so sánh với sự phát triển của nền âm nhạc hiện đại. Trong khi đó, có khá nhiều ca khúc có phần giai điệu rất lạ tai, mà rất có thể khán giả âm nhạc hiện đại sẽ cảm thấy trân quý điều này. Những ca khúc với giai điệu khác lạ như vậy, đối với các nhà sản xuất nhạc, sẽ chẳng khác nào như một viên ngọc châu vẫn duy trì được sự sáng tỏa vốn dĩ sau nhiều thập kỷ.

Ngành âm nhạc của châu Á, với sự thúc đẩy của intenet và sự đầu tư lớn dành cho các tài năng âm nhạc bởi các công ty giải trí hàng đầu, giờ đây đã tạo dựng được vị thế lớn lao trên bản đồ thế giới, nhất là làn sóng K-pop – vốn được xem là đại diện nổi trội nhất khi nói đến âm nhạc châu Á. Sự thay đổi và chuyển mình tích cực này, cũng tồn đọng nhiều mặt yếu của nó, khi K-pop trở nên quá nổi trội, đã phần nào làm lu mờ những tài năng âm nhạc, hay những sự chuyển biến tích cực của ngành âm nhạc ở tại các quốc gia châu Á khác.

Sự thành công của nhóm China Dolls đã từng làm được vào giai đoạn 2000s, chắc chắn sẽ là nguồn cảm hứng tốt để thế hệ tài năng kế cận của âm nhạc Thái Lan sẽ luôn không ngừng phát triển để giúp cho nền âm nhạc đến từ quốc gia này sẽ sớm có được vị thế vững chắc, đáng nhớ hơn trên thị trường châu Á, lẫn trên phạm vi toàn cầu.