Tình yêu giữa hai con người sâu đậm như thế nào, có lẽ chắc sẽ chỉ có hai người họ là hiểu rõ nhất. Điều mà Rose cảm thấy muốn chia sẻ quan điểm trong bài viết này là tình yêu toan tính, tình yêu vụ lợi của những người trưởng thành.
Nếu chỉ đơn thuần là tình dục, thì bài viết này sẽ không liệt nó vào khái niệm tình yêu vụ lợi, bởi vì nó quá xác thịt, quá bản năng, quá dục tính và quá sức đơn giản nữa. Rose muốn nhìn vào vấn đề vụ lợi ở khía cạnh là lợi dụng địa vị, kinh tế, nền tảng, học vấn, và cả tinh thần của nửa kia trong mối quan hệ yêu đương. Có thể sẽ vẫn có những kiểu tình yêu vụ lợi đem đến cảm xúc thật, sự nồng nhiệt, ham muốn lẫn thấu hiểu, tin tưởng trong một thời gian ngắn trước khi một trong hai hoặc cả hai đã đạt được điều mình mong muốn, nhưng sự lâu bền, chân thành với thành quả là một cuộc sống lứa đôi mãn nguyện là điều khó lòng có thể xảy ra.
Không quá xa lạ lắm đâu khi nói về tình yêu vụ lợi. Kết hôn vì thẻ xanh? Kết hôn vì quốc tịch? Kết hôn để nâng tầm vai vế? Kết hôn để làm bình phong? Yêu vì điều kiện ngoại cảnh? Yêu để thăng tiến công việc? Yêu để cưới để thừa kế tài sản? Có rất nhiều lần chúng ta nghe được những câu chuyện tương tự như thế, nhưng vẫn không nghĩ quá sâu xa về bản chất của tình yêu vụ lợi. Có thể ta đã cảm thấy những câu chuyện như thế đã quá đỗi quen thuộc và mặc nhiên cho rằng đó là bình thường.
Rose không chỉ trích tình yêu vụ lợi của người trưởng thành bởi tất cả chúng ta đều có sự tự do để đưa ra những lựa chọn trong cuộc sống và chịu trách nhiệm về sự lựa chọn của mình. Rose chỉ nghĩ đến việc một mối quan hệ 2 người, 1 người chân thành, 1 người vụ lợi, thì người chân thành sẽ có được điều gì khi mối quan hệ kết thúc? Nếu tình cảm vụ lợi là sự thỏa hiệp giữa hai bên thì chắc sớm hay muộn cũng chấm dứt nếu lợi ích của hai bên đã được đáp ứng hoặc có xung đột hoặc cảm thấy đối phương không còn khả năng đáp ứng được nguyện vọng của mình. Nhưng còn tình yêu vụ lợi chỉ nghiêng về một phía thì sẽ như thế nào?
Rất khó để trả lời cho câu hỏi ở trên. Tuy nhiên điều mà Rose chắc chắn có thể nhận định được là tình yêu thuần chất, vô điều kiện là sẽ như thế nào. Nếu tình yêu vụ lợi là những sự toan tính, hoạch định, rạch ròi thì nhận thức về tình yêu thuần chất, vô điều kiện sẽ giúp cho những con người toan tính trong tình yêu phải cảm thấy tiếc nuối vì đã không nhìn nhận và dưỡng nuôi tình yêu theo cái cách mà nó xứng đáng.
Nếu thật sự nghĩ cách thức mà tình yêu vụ lợi được nảy sinh và duy trì, thì đó là một tình yêu có điều kiện – “conditional love”. Khác với “unconditional love” (tình yêu không điều kiện) mà thường là của gia đình dành cho ta, thì tình yêu có điều kiện – conditional love lại hoàn toàn không còn chứa đựng cái cảm xúc đáng trân quý, đẹp đẽ và giàu xúc cảm của một tình yêu thuần chất nữa. Thay vào đó thì nó là một hình thức giao ước, một sự tính toán vụ lợi, nơi mà cảm xúc chân thành chẳng bõ bèn gì với tâm trí suy tính của con người. Tình yêu có điều kiện là tôi yêu anh, nếu… Ngay sau từ “nếu” đó đã là một quy ước cần phải được đáp ứng. Tình yêu có điều kiện thực chất là một kiểu bày tỏ sự ưng thuận, công nhận, đáp trả khi đối phương làm đúng và thoải theo ý nguyện của họ.
Nghĩ thử mà xem,
“Mẹ rất yêu em, nhưng mà mỗi khi em bị điểm thấp thì mẹ em sẽ rất thất vọng và nặng lời vô cùng”.
“Anh ta nói anh ta yêu em, nhưng mà anh ta sẽ vui lòng hơn nếu như em chỉ ở nhà đảm đang việc nội trợ thay vì đi làm để tự chủ kinh tế và phát triển bản thân”.
“Em sẽ yêu anh ta, nếu như gia đình anh ta thật sự khá giả”.
“Tôi sẽ yêu cô ấy nhiều hơn, nếu như cô ấy đi nâng cấp vòng một để trở nên hấp dẫn hơn”.
Rõ ràng tất cả đều là tình yêu có điều kiện, và nó có thể xuất phát từ chính gia đình của ta. Tình yêu vụ lợi khác với tình yêu thuần chất ở chỗ, tình yêu thuần chất không phải là mục tiêu phải cố gắng để đạt được, hay là phải cố gắng để chứng tỏ. Khi một ai đó thật sự yêu bạn vì chính con người bạn, chứ không phải là những gì bạn làm, thì đó mới là một tình yêu thuần chất – unconditional love.
Một cặp vợ chồng sinh ra một đứa con, ngắm nhìn nó với sự hào hứng, hạnh phúc và ngập tràn tình yêu không phải trong đầu họ nghĩ rằng tôi sẽ yêu đứa bé này vì nó sẽ lớn lên và trở thành một con người giỏi giang, có ngoại hình, có cuộc sống giàu sang, ăn mặc đẹp, hôn nhân ổn định… Họ yêu đứa bé vì họ nhìn thấy một phép màu, một niềm hạnh phúc và trợ hỗ tinh thần lớn lao, khiến cho cuộc sống của họ thêm muôn phần ý nghĩa và trọn vẹn hơn khi được trở thành một ông bố, bà mẹ.
Một chàng trai ngắm nhìn một cô gái trong buổi hẹn hò đầu tiên. Anh ta xao động bởi nụ cười bẽn lẽn, giọng nói nhỏ nhẹ, sự tung hứng nhịp nhàng trong cuộc trò chuyện giữa cả hai, ánh mắt của cô khấp khởi ngời sáng đầy tươi vui. Lần đầu tiên chàng trai thật sự đổ gục bởi cô gái là khi cô nước mắt lưng tròng sốt sắng bên cạnh con chó mà cô nuôi bỗng dưng đổ bệnh. Rồi cả cái lúc cô giận chàng trai và khuôn mặt cau có, nhăn nhó, với ánh mắt đầy sự xét nét để nhìn anh. Nhưng dù có giận đến cỡ nào thì cô vẫn cố gắng giữ im lặng để không phải buông những lời cay độc hay oán giận anh để rồi phải hối hận. Chàng trai nhìn thấy tất cả mọi thói tốt lẫn tật xấu của cô gái, và chính cái sự không hoàn hảo của cô đã khiến anh nhìn thấy được tương lai khi phải sống cùng với những điều không hoàn hảo ở nơi cô. Có thể cô sẽ thay đổi, có thể không, nhưng anh hiểu và trao đi tình yêu của mình vì anh chấp nhận điều đó ở nơi cô.
Đó là tình yêu – một sự tử tế và ân sủng của con người trao cho nhau. Tình yêu đôi khi là cả một sự nỗ lực, nhưng lại không phụ thuộc vào nỗ lực của chỉ một ai đó cả. Tình yêu xảy đến thực sự khi trái tim ta rộng mở để xúc cảm chảy vào bên trong một cách tự nhiên nhất. Tình yêu về bản chất sẽ không bao gồm đến toan tính, vụ lợi, hay rặt những điều kiện. Tình yêu là món quà và là lý do mà tại sao con người chúng ta được sinh ra và tồn tại.
Thành thực để thú nhận, Rose cũng từng là một người định nghĩa về tình yêu của chính mình sẽ phải bao gồm những điều kiện nhất định; rằng anh ta sẽ phải là như thế này, thế kia, làm được cái này, có sở thích giống mình ở cái kia. Giờ đây Rose mới chợt nhận ra rằng, thực chất mình chưa từng gặp được một ai thật sự vì mình mà rung động, thực sự vì mình mà trở nên chân thành, trở nên chất phác, trở nên ngờ nghệch và yêu mình vì chính con người mình, và chính Rose cũng chưa gặp được một ai đó khiến mình cũng là như thế.
Tình yêu vụ lợi đối với Rose là không nên tồn tại. Bởi mượn danh tình yêu để đạt được mục đích cá nhân sẽ khiến ta không còn có thể phân định được tình yêu chân thành, vô điều kiện, và rồi sẽ phải trả giá bằng chính tình yêu chân thật mà mình xứng đáng nhận được vào một ngày nào đó. Cái giá đó sẽ là quá lớn vì chúng ta ai cũng thật sự cần được yêu thương, được tìm thấy một người bạn đồng hành chân thành, tương thích và hòa hợp để có thể cùng đi hết chặng đường đời. Nếu cần vụ lợi, xin hãy xem đó là tình bạn, tình đồng nghiệp, tình người thân, quen, sơ… chứ đừng bao giờ trang hoàng, tô vẽ nó bằng hai chữ tình yêu.
Tình yêu giữa hai con người sâu đậm như thế nào, có lẽ chắc sẽ chỉ có hai người họ là hiểu rõ nhất. Điều mà Rose cảm thấy muốn chia sẻ quan điểm trong bài viết này là tình yêu toan tính, tình yêu vụ lợi của những người trưởng thành.
Nếu chỉ đơn thuần là tình dục, thì bài viết này sẽ không liệt nó vào khái niệm tình yêu vụ lợi, bởi vì nó quá xác thịt, quá bản năng, quá dục tính và quá sức đơn giản nữa. Rose muốn nhìn vào vấn đề vụ lợi ở khía cạnh là lợi dụng địa vị, kinh tế, nền tảng, học vấn, và cả tinh thần của nửa kia trong mối quan hệ yêu đương. Có thể sẽ vẫn có những kiểu tình yêu vụ lợi đem đến cảm xúc thật, sự nồng nhiệt, ham muốn lẫn thấu hiểu, tin tưởng trong một thời gian ngắn trước khi một trong hai hoặc cả hai đã đạt được điều mình mong muốn, nhưng sự lâu bền, chân thành với thành quả là một cuộc sống lứa đôi mãn nguyện là điều khó lòng có thể xảy ra.
Không quá xa lạ lắm đâu khi nói về tình yêu vụ lợi. Kết hôn vì thẻ xanh? Kết hôn vì quốc tịch? Kết hôn để nâng tầm vai vế? Kết hôn để làm bình phong? Yêu vì điều kiện ngoại cảnh? Yêu để thăng tiến công việc? Yêu để cưới để thừa kế tài sản? Có rất nhiều lần chúng ta nghe được những câu chuyện tương tự như thế, nhưng vẫn không nghĩ quá sâu xa về bản chất của tình yêu vụ lợi. Có thể ta đã cảm thấy những câu chuyện như thế đã quá đỗi quen thuộc và mặc nhiên cho rằng đó là bình thường.
Rose không chỉ trích tình yêu vụ lợi của người trưởng thành bởi tất cả chúng ta đều có sự tự do để đưa ra những lựa chọn trong cuộc sống và chịu trách nhiệm về sự lựa chọn của mình. Rose chỉ nghĩ đến việc một mối quan hệ 2 người, 1 người chân thành, 1 người vụ lợi, thì người chân thành sẽ có được điều gì khi mối quan hệ kết thúc? Nếu tình cảm vụ lợi là sự thỏa hiệp giữa hai bên thì chắc sớm hay muộn cũng chấm dứt nếu lợi ích của hai bên đã được đáp ứng hoặc có xung đột hoặc cảm thấy đối phương không còn khả năng đáp ứng được nguyện vọng của mình. Nhưng còn tình yêu vụ lợi chỉ nghiêng về một phía thì sẽ như thế nào?
Rất khó để trả lời cho câu hỏi ở trên. Tuy nhiên điều mà Rose chắc chắn có thể nhận định được là tình yêu thuần chất, vô điều kiện là sẽ như thế nào. Nếu tình yêu vụ lợi là những sự toan tính, hoạch định, rạch ròi thì nhận thức về tình yêu thuần chất, vô điều kiện sẽ giúp cho những con người toan tính trong tình yêu phải cảm thấy tiếc nuối vì đã không nhìn nhận và dưỡng nuôi tình yêu theo cái cách mà nó xứng đáng.
Nếu thật sự nghĩ cách thức mà tình yêu vụ lợi được nảy sinh và duy trì, thì đó là một tình yêu có điều kiện – “conditional love”. Khác với “unconditional love” (tình yêu không điều kiện) mà thường là của gia đình dành cho ta, thì tình yêu có điều kiện – conditional love lại hoàn toàn không còn chứa đựng cái cảm xúc đáng trân quý, đẹp đẽ và giàu xúc cảm của một tình yêu thuần chất nữa. Thay vào đó thì nó là một hình thức giao ước, một sự tính toán vụ lợi, nơi mà cảm xúc chân thành chẳng bõ bèn gì với tâm trí suy tính của con người. Tình yêu có điều kiện là tôi yêu anh, nếu… Ngay sau từ “nếu” đó đã là một quy ước cần phải được đáp ứng. Tình yêu có điều kiện thực chất là một kiểu bày tỏ sự ưng thuận, công nhận, đáp trả khi đối phương làm đúng và thoải theo ý nguyện của họ.
Nghĩ thử mà xem,
“Mẹ rất yêu em, nhưng mà mỗi khi em bị điểm thấp thì mẹ em sẽ rất thất vọng và nặng lời vô cùng”.
“Anh ta nói anh ta yêu em, nhưng mà anh ta sẽ vui lòng hơn nếu như em chỉ ở nhà đảm đang việc nội trợ thay vì đi làm để tự chủ kinh tế và phát triển bản thân”.
“Em sẽ yêu anh ta, nếu như gia đình anh ta thật sự khá giả”.
“Tôi sẽ yêu cô ấy nhiều hơn, nếu như cô ấy đi nâng cấp vòng một để trở nên hấp dẫn hơn”.
Rõ ràng tất cả đều là tình yêu có điều kiện, và nó có thể xuất phát từ chính gia đình của ta. Tình yêu vụ lợi khác với tình yêu thuần chất ở chỗ, tình yêu thuần chất không phải là mục tiêu phải cố gắng để đạt được, hay là phải cố gắng để chứng tỏ. Khi một ai đó thật sự yêu bạn vì chính con người bạn, chứ không phải là những gì bạn làm, thì đó mới là một tình yêu thuần chất – unconditional love.
Một cặp vợ chồng sinh ra một đứa con, ngắm nhìn nó với sự hào hứng, hạnh phúc và ngập tràn tình yêu không phải trong đầu họ nghĩ rằng tôi sẽ yêu đứa bé này vì nó sẽ lớn lên và trở thành một con người giỏi giang, có ngoại hình, có cuộc sống giàu sang, ăn mặc đẹp, hôn nhân ổn định… Họ yêu đứa bé vì họ nhìn thấy một phép màu, một niềm hạnh phúc và trợ hỗ tinh thần lớn lao, khiến cho cuộc sống của họ thêm muôn phần ý nghĩa và trọn vẹn hơn khi được trở thành một ông bố, bà mẹ.
Một chàng trai ngắm nhìn một cô gái trong buổi hẹn hò đầu tiên. Anh ta xao động bởi nụ cười bẽn lẽn, giọng nói nhỏ nhẹ, sự tung hứng nhịp nhàng trong cuộc trò chuyện giữa cả hai, ánh mắt của cô khấp khởi ngời sáng đầy tươi vui. Lần đầu tiên chàng trai thật sự đổ gục bởi cô gái là khi cô nước mắt lưng tròng sốt sắng bên cạnh con chó mà cô nuôi bỗng dưng đổ bệnh. Rồi cả cái lúc cô giận chàng trai và khuôn mặt cau có, nhăn nhó, với ánh mắt đầy sự xét nét để nhìn anh. Nhưng dù có giận đến cỡ nào thì cô vẫn cố gắng giữ im lặng để không phải buông những lời cay độc hay oán giận anh để rồi phải hối hận. Chàng trai nhìn thấy tất cả mọi thói tốt lẫn tật xấu của cô gái, và chính cái sự không hoàn hảo của cô đã khiến anh nhìn thấy được tương lai khi phải sống cùng với những điều không hoàn hảo ở nơi cô. Có thể cô sẽ thay đổi, có thể không, nhưng anh hiểu và trao đi tình yêu của mình vì anh chấp nhận điều đó ở nơi cô.
Đó là tình yêu – một sự tử tế và ân sủng của con người trao cho nhau. Tình yêu đôi khi là cả một sự nỗ lực, nhưng lại không phụ thuộc vào nỗ lực của chỉ một ai đó cả. Tình yêu xảy đến thực sự khi trái tim ta rộng mở để xúc cảm chảy vào bên trong một cách tự nhiên nhất. Tình yêu về bản chất sẽ không bao gồm đến toan tính, vụ lợi, hay rặt những điều kiện. Tình yêu là món quà và là lý do mà tại sao con người chúng ta được sinh ra và tồn tại.
Thành thực để thú nhận, Rose cũng từng là một người định nghĩa về tình yêu của chính mình sẽ phải bao gồm những điều kiện nhất định; rằng anh ta sẽ phải là như thế này, thế kia, làm được cái này, có sở thích giống mình ở cái kia. Giờ đây Rose mới chợt nhận ra rằng, thực chất mình chưa từng gặp được một ai thật sự vì mình mà rung động, thực sự vì mình mà trở nên chân thành, trở nên chất phác, trở nên ngờ nghệch và yêu mình vì chính con người mình, và chính Rose cũng chưa gặp được một ai đó khiến mình cũng là như thế.
Tình yêu vụ lợi đối với Rose là không nên tồn tại. Bởi mượn danh tình yêu để đạt được mục đích cá nhân sẽ khiến ta không còn có thể phân định được tình yêu chân thành, vô điều kiện, và rồi sẽ phải trả giá bằng chính tình yêu chân thật mà mình xứng đáng nhận được vào một ngày nào đó. Cái giá đó sẽ là quá lớn vì chúng ta ai cũng thật sự cần được yêu thương, được tìm thấy một người bạn đồng hành chân thành, tương thích và hòa hợp để có thể cùng đi hết chặng đường đời. Nếu cần vụ lợi, xin hãy xem đó là tình bạn, tình đồng nghiệp, tình người thân, quen, sơ… chứ đừng bao giờ trang hoàng, tô vẽ nó bằng hai chữ tình yêu.
Share this:
Like this: