Đó là cả một quá trình dài để xã hội, kinh tế và lịch sử tác động đến nhận thức của phụ nữ về việc phải cạo lông cơ thể.
Tìm kiếm trên google với cụm từ “Từ khi nào phụ nữ bắt đầu…” thì kết quả tìm kiếm đầu tiên hiện ra là “Từ khi nào phụ nữ bắt đầu cạo lông”.
Để có được một câu trả lời toàn vẹn, phải quay trở về hàng thập kỷ trước. Việc triệt lông đã từ lâu giúp phân định giới tính rõ rệt, phân tầng giai cấp, và giúp người phụ nữ tiếm gần hơn đến khái niệm nữ tính và cơ thể lý tưởng.
Tuy nhiên, sự phát triển về nhận thức trong xã hội hiện đại đã trở nên khác biệt. Lông trên cơ thể được ủng hộ bởi một bộ phận phụ nữ trẻ nhìn nhận thay vì là “một sự hổ thẹn trong xã hội hiện đại, đã trở thành tiếng nói nhân quyền, hình tượng thể hiện cho sức mạnh của cá nhân đó trong xã hội”.
Sự xuất hiện và thịnh hành của khái niệm “gender fluid” (giới tính linh hoạt); những phong trào thúc đẩy nhận thức tích cực về hình thể; sự gia tăng những phương cách làm đẹp dành cho tất cả mọi đối tượng, cùng nhau đã đóng góp vào sự hưng thịnh của trào lưu tôn vinh lông cơ thể tự nhiên của nữ giới.
Heather Widdows, giảng viên bộ môn nhân chủng học tại trường Đại học Birmingham của Anh và đồng thời là tác giả của cuốn sách “Perfect Me: Beauty as an Ethical Ideal” chia sẻ cùng với phóng viên của CNN trong một cuộc phỏng vấn rằng “Lông cơ thể vẫn luôn bị kì thị cho tới tận bây giờ, và là một nỗi xấu hổ. Tuy nhiên việc triệt lông vốn được xem như một phương cách làm đẹp truyền thống, trở thành một hình thức vệ sinh cơ thể cần duy trì”.
“Hầu như tất cả phụ nữ đều cảm thấy rằng mình cần phải cạo lông, giống như họ không có một sự lựa chọn nào khác vậy. Điều đó gây ra một sự phiền nhiễu, mặc cho dù quan điểm về việc cạo lông trên cơ thể dần có những thay đổi”.
Phụ nữ đã triệt lông từ thời kỳ Ai Cập cổ đại đến thời của nhà khoa học Darwin
Một phụ nữ trẻ đang tiến hành triệt lông tại Viện Điện phân Beatiderm ở New York vào ngày 4 tháng 11 năm 1938. (Ảnh: Keystone-France/Gamma-Keystone/Getty Images)
Cho đến đầu thế kỷ 20, việc phụ nữ không được phép để lông trên cơ thể là một nhiệm vụ bắt buộc. Trước đó, việc triệt lông được xem là bình đẳng giữa cả nam và nữ. Từ thời Đồ Đá, đến Ai Cập cổ đại, Hy Lạp cổ đại, đến vương triều La Mã, con người sử dụng vỏ sò, sáp ong và những cách thức khác nhau để làm rụng lông. Ở giai đoạn này, việc triệt lông như một hành vi để giữ gìn cơ thể sạch sẽ. Đối với người La Mã cổ đại thì vấn đề này còn liên can đến phân tầng giai cấp: những người có địa vị cao trong xã hội sẽ càng có một cơ thể láng mịn và sạch sẽ. Theo như nghiên cứu của bà Victoria Sherrow, được xuất bản thành cuốn “Encyclopedia of Hair: A Cultural History”.
Tại Trung Đông, Đông Á và Nam Á, triệt lông bằng sợi chỉ được sử dụng cho toàn bộ khuôn mặt. Nhưng sở hữu một cặp lông mày rậm thì được xem cuốn hút ở cả hai phái và thường được tăng cường thêm hơn bằng cách kẻ bằng chì.
Threading – một kỹ thuật loại bỏ lông mặt – từ lâu đã là một thủ tục làm đẹp truyền thống. Như được thấy trong bức ảnh này tại một chợ đêm Đài Bắc. Một sợi chỉ mỏng được nhân đôi, sau đó xoắn và cuộn trên các vùng lông mặt không mong muốn. Kỹ thuật này nhổ lông ở cấp độ nang lông. (Ảnh: Yeung Kwan//LightRocket/Getty Images)
Tại Ba Tư, triệt lông và định hình chân mày là một bước đánh dấu sự trưởng thành và độ tuổi kết hôn của phụ nữ. Chính vì lí do đó mà việc triệt lông được để dành cho đến lúc thích hợp. Tại Trung Quốc, lông trên cơ thể được xem là bình thường và phụ nữ không cảm thấy áp lực bởi định kiến xã hội để phải triệt lông. Những nước khác trong khu vực Châu Á cũng vậy, wax lông hay tỉa lông tại khu vực sinh lý không mấy phổ biến như các châu lục khác, nơi các phụ nữ trẻ xem là một việc làm cần thiết. Tại Hàn Quốc, lông mu được xem là biểu hiện của việc sinh sản và có sức khỏe tình dục tốt. Thực tế, theo một vài báo cáo thống kê vào giữa những năm 2010s, có những phụ nữ Hàn còn trải qua sự can thiệp y khoa để có thể cấy và làm dầy phần lông ở khu vực này.
Người châu Âu, thực chất, không hề ám ảnh bởi việc láng mịn lông. Vào thời kỳ Trung Cổ, những người phụ nữ Công giáo ngoan đạo có niềm tin rằng lông chính là biểu trưng của tính nữ, nhưng bị buộc phải che đậy nó nơi công cộng. Khuôn mặt là nơi mà lông bị xem là khó coi. Những người phụ nữ ở thế kỷ 14 sẽ nhổ tóc ở trên trán để đẩy phần chân tóc cao hơn nhằm giúp cho họ có một khuôn mặt trái xoan hấp dẫn. Khi nữ hoàng Elizabeth Đệ Nhất lên ngôi vào năm 1558, bà còn biến xu hướng triệt lông mày trở thành mốt.
Vào cuối thế kỷ 18, triệt lông vẫn chưa được xem là quan trọng đối với phụ nữ Châu Âu và Mỹ; mặc dù thế, khi dao cạo dành cho nam giới được phát minh bởi Jacques Perret – một thợ cắt tóc người Pháp vào năm 1760, nhiều phụ nữ cũng đã bắt đầu sử dụng nó.
Đến cuối những năm 1800s, phụ nữ Châu Âu và Mỹ bắt đầu xem việc triệt lông là một phần bổ sung trong quy trình làm đẹp thường xuyên. Ý niệm về việc lông cơ thể khiến cho phụ nữ trở nên kém phụ nữ có thể được tìm đọc ở cuốn sách của nhà khoa học Charles Darwin “Descent of a Man” – xuất bản vào năm 1871. Giả thiết của Darwin về sự chọn lọc của tự nhiên có phần nào liên quan đến sự phát triển của lông trên cơ thể; theo đó, tổ tiên ban sơ sẽ để lại đặc tính di truyền cho đời sau nhưng sẽ dần tự thuyên giảm để trở nên thích nghi với sự thay đổi và điều kiện sống.
Tại Paris, một bệnh nhân trải qua một buổi tẩy lông bằng laser. (Ảnh: BSIP/Universal Images Group/Getty Images)
Theo nghiên cứu hiện đại, việc con người dần có ít lông hơn tổ tiên ban sơ của loài người là một hình thức tiến hóa, cũng như là sự tăng cường giúp thu hút về mặt tình dục. Khi mà thuyết tiến hóa của Darwin dần trở nên phổ biến thì vào thế kỷ 19, các chuyên gia y khoa và khoa học cho rằng lông nhiều chính là biểu hiện của việc “có xu hướng tính dục đồng tính, bị bệnh lý, loạn trí hay là bạo lực”. Thú vị thay, những quan điểm đó chỉ áp đặt lên phụ nữ chứ không phải đàn ông, không chỉ vì lập luận tiến hóa của Darwin mà còn là vì sự đàn áp “cần phải thực thi” để kiểm soát nhận thức gia tăng về tầm quan trọng trong vai trò của phụ nữ đối với xã hội. Khiến phụ nữ nghĩ rằng họ phải kiểm soát lông trên cơ thể để được trân trọng là một cách thức khai thác sự xấu hổ và hạ thấp phẩm giá của phụ nữ để kiểm soát cơ thể họ.
Vào những năm đầu của 1900s, giai cấp người da trắng tầng trung và cao cấp tại Mỹ tin rằng da trắng mịn là một biểu trưng của sự nữ tính và lông trên cơ thể là một điều kinh tởm. Bằng việc triệt lông, họ cho rằng sẽ tự tạo ra khoảng cách phân tầng rõ rệt với những người nghèo ở bậc thấp trong xã hội, và cả dân nhập cư nữa.
Một cơ thể không có lông = sự nữ tính cần thiết
Vào đầu những năm thuộc thế kỷ 20, sự thay đổi về xu thế thời trang, những chiếc đầm không tay lộ rõ da thịt khiến cho việc triệt lông càng trở nên phổ biến rộng rãi tại Mỹ. Vào năm 1915, tờ Harper’s Bazaar – tạp chí đầu tiên dành cho phụ nữ triển khai một chiến dịch để nhằm đánh động vào nhận thức của mọi người rằng triệt lông nách là một điều cần thiết. Cùng năm đó, thương hiệu dao cạo dành cho nam giới là Gillette đã giới thiệu ra thị trường dòng dao cạo lông tiếp thị riêng cho đối tượng khách hàng là nữ. Sản phẩm được đặt tên là Milady Décolletée. Câu khẩu hiện của các tờ quảng cáo ghi rằng “Một thứ bổ sung “đẹp đẽ” dành cho các quý cô trong phòng tắm. Thứ sẽ giúp giải quyết mọi vấn đề ý nhị của mỗi người”.
Quần short ngắn là xu thế vào những năm 1930s – 1940s và những chiếc quần tất ngắn dần trong giai đoạn Chiến tranh thế giới thứ II đã khiến cho phụ nữ tại Mỹ bắt đầu cạo lông chân. Bikini được giới thiệu lần đầu tiên tại Mỹ vào năm 1946 đã khiến cho phụ nữ quan tâm nhiều hơn đến việc triệt lông ở phần dưới để thoải sức mặc các mẫu bikini.
Vào năm 1953, tạp chí Playboy xuất bản với trang báo chứa đựng hình ảnh của những người phụ nữ nóng bỏng trong những bộ nội y gợi cảm, cơ thể láng mịn không dấu tích của lông đã tác động mạnh mẽ đến nhận định về sự quyến rũ. Đến năm 1964, 98% phụ nữ Mỹ ở độ tuổi từ 15 đến 44 thường xuyên cạo lông chân. Triệt lông bằng sáp và phương pháp laser cũng lần đầu tiên xuất hiện trong khoảng thời gian này do nhu cầu tăng cao, nhưng sau đó bị loại bỏ vì những tổn thương gây ra cho làn da vì kỹ thuật chưa được hoàn thiện. Đến tận những năm đầu thế kỷ 21, những phương cách triệt lông bằng laser mới được hoàn thiện và quay trở lại.
Nữ diễn viên người Ý Sophia Loren, mặc một chiếc váy thêu màu trắng, tạo dáng cho nhiếp ảnh gia ở Venice, 1955. (Ảnh: Archivio Cameraphoto Epoche/Getty Images)
Tuy nhiên, việc cạo lông vẫn chưa đến mức quá độ như tại thời điểm bây giờ. Vào cuối những năm 1960s đến 1970s, rậm rạp ở khu vực sinh lý không phải là không còn. Tạp chí Playboy cũng có đăng tải hình ảnh của phụ nữ vẫn dưỡng nuôi sự tự nhiên ở phần lông này trên cơ thể. Nguyên do là ở cũng tại thời điểm đó, làn sóng nữ quyền và sự phát triển của văn hóa hippie với quan điểm chống nghịch lại việc phụ nữ triệt sạch lông cơ thể. Đối với họ, sự phát triển tự nhiên của lông trên cơ thể là một biểu tượng bình đẳng.
Sự phát triển của phim khiêu dâm, văn hóa nhạc pop và kỹ thuật waxing được hoàn thiện đã khiến cho việc triệt lông trở nên phổ biến hơn bao giờ hết. Năm 1987, bảy chị em đến từ Brazil (được biết tới là J Sisters), mở tiệm làm đẹp tại New York với tên gọi “Brazilian” – một tiệm chuyên triệt lông vùng kín bằng sáp. Những ngôi sao như Gwyneth Paltrow và siêu mẫu Naomi Campbell trở thành những người tiên phong và sau đó số đông phụ nữ đều nhanh chóng làm theo. Triệt lông được xem là bình thường và cơ thể không còn lông ở những khu vực hở bên ngoài được xem là tự nhiên và là một cách “sạch sẽ và hiện đại” để trưng bày cơ thể. Cho dù đó không phải là sự thật.
Với sự phát triển của quảng cáo và truyền thông liên tục quảng bá khái niệm cơ thể lý tưởng là một cơ thể không có lông đã khiến cho nhận thức của số đông bị tác động: lông trên cơ thể phụ nữ là ghê tởm. Đó là lí do mà ngày càng thêm nhiều phương cách để giúp loại bỏ lông vĩnh viễn được nghiên cứu và hoàn thiện trong suốt 4 thập kỷ qua như sử dụng điện phân, xung ánh sáng, kỹ thuật laser ngày càng tân tiến. Sự tồn tại của lông trên cơ thể phụ nữ được xem như là sự khổ sở trong xã hội hiện đại. Một điều đáng lưu ý là sự chống nghịch lại những gì thuận theo tự nhiên kèm theo những rủi ro không lường trước chẳng hạn như bào mòn, thương tổn hay nhiễm trùng da.
Hãy tôn vinh và gìn giữ sự tự nhiên của cơ thể
Vào năm 2008, Breanne Fahs – giáo sư bộ môn phụ nữ và giới tính tại trường Đại học Arizona đã giao cho sinh viên đề tài, yêu cầu nữ sinh để lông trên cơ thể mọc tự nhiên và viết một bài luận về cảm xúc và nhận định của bản thân về quá trình đó. Fahs cũng yêu cầu nam sinh cạo lông chân và viết luận văn như các sinh viên nữ. Đến tận bây giờ đề tài này vẫn được khai triển trong lớp học của giáo sư.
Nghệ sĩ người Mexico Frida Kahlo với hàng lông mày rậm đặc trưng. (Ảnh: Everett/Shutterstock)
Mục đích của đề tài này phản ánh rõ thực trạng không thể tránh khỏi về văn hóa triệt lông trong xã hội hiện đại. Suốt một thời gian dài, những sinh viên làm đề tài cùng chia sẻ một vấn đề tương đối giống nhau và đáng bận tâm: sự xấu hổ, xâm hại đến sự tự tin của bản thân và thậm chí là bị tẩy chay. Điều tương tự cũng xảy đến với đối tượng sinh viên nam khi họ cạo lông chân. Phân định và kỳ thị giới chỉ ra rằng, nếu là đàn ông dị tính sẽ phải để lông chân mọc tự nhiên, trong khi việc cạo lông chân đồng nghĩa rằng người đàn ông đó là đồng tính.
Phụ nữ thường không nhận ra rằng xã hội, gia đình và bạn bè đang áp đặt những định chuẩn xã hội và khiến họ phải tác động lên chính cơ thể mình. Và việc phụ nữ thuận theo số đông để có những lựa chọn khiến họ hài lòng. Việc phụ nữ phải triệt lông trở thành nhiệm vụ được truyền đạt và thi hành bởi nhiều lớp thế hệ.
Nhưng giáo sư Fahs cũng phản ảnh, rằng bà cảm nhận được sức mạnh, sự chống nghịch và nỗi bất bình được khai thác thông qua đề tài. “Đặc biệt là trong vòng hai năm trở lại đây, sự ủng hộ nhân quyền của phụ nữ và những chiến dịch như #MeToo đã làm tăng thêm nhận thức về những ràng buộc được áp đặt lên cơ thể phụ nữ, về bình đẳng giới, về tính dục, về nhân quyền của phụ nữ. Điều đó dẫn đến sự kháng cự, hay chí ít là có suy nghĩ và hành động vượt ra khỏi vùng an toàn.”
Một “đội quân” những người phụ nữ trẻ bày tỏ sự quan tâm đến cơ thể và tôn vinh bản chất tự nhiên của nó, có thể thấy rõ trên Instagram. Trào lưu này cũng đã len lỏi vào địa hạt tạp chí thời trang. Vào ấn phẩm tháng 9 của Harper’s Bazaar đã giới thiệu những hình ảnh của siêu mẫu, diễn viên Emily Ratajkowski tạo dáng với vùng da dưới cánh tay không được cạo hay triệt lông. Youtuber Ingrid Nilsen và ca sĩ Halsey cũng là những người tự tin khoe lông tự nhiên trên cơ thể với công chúng.
Những thương hiệu sản xuất dao cạo dành cho phụ nữ cũng tiến hành quảng cáo không cổ súy, đưa ra những tuyên ngôn, câu khẩu hiệu tích cực ủng hộ cho mọi sự lựa chọn cho khách hàng, rằng họ là người toàn quyền quyết định sẽ làm gì với cơ thể của mình. Chẳng hạn như slogan của hãng Harry’s “Chúng tôi ủng hộ quyền dưỡng nuôi tự nhiên – we are grow choice”. Hay công ty start-up Billie – thành lập vào năm 2017, là một công ty ủng hộ quyền chọn lựa. Thay vì đưa ra những hình ảnh người mẫu với làn da nhẵn mịn như các quảng cáo dao cạo thông thường khác thì Billie lại đưa ra những chiến dịch bao gồm hình ảnh của nhiều phụ nữ với cách cạo lông tùy thuộc mức độ tự nhiên của lông trên cơ thể mà họ muốn và theo cách riêng của họ.
Đại diện của Billie, đồng sáng lập thương hiệu là bà Georgina Gooley cho biết “chúng tôi muốn tất cả mọi người nhận thức rõ về sự tự nhiên của cơ thể người phụ nữ và triệt lông là một sự lựa chọn. Nếu khách hàng muốn tôn vinh sự tự nhiên trên cơ thể họ, hãy ủng hộ. Còn nếu họ muốn triệt bỏ lông theo ý nguyện, điều đó cũng nên được ủng hộ.”
Ý niệm về việc cạo lông của phụ nữ hoàn toàn là một sự lựa chọn cá nhân cũng chẳng phải là quá to tát để biến thành một cuộc cách mạng khai phóng nhận thức, về sự bình thường của lông trên cơ thể. Tuy nhiên, nó có thể là một bước tiến quan trọng để khắc phục vấn đề về nhận thức trong tương lai.
Đó là cả một quá trình dài để xã hội, kinh tế và lịch sử tác động đến nhận thức của phụ nữ về việc phải cạo lông cơ thể.
Tìm kiếm trên google với cụm từ “Từ khi nào phụ nữ bắt đầu…” thì kết quả tìm kiếm đầu tiên hiện ra là “Từ khi nào phụ nữ bắt đầu cạo lông”.
Để có được một câu trả lời toàn vẹn, phải quay trở về hàng thập kỷ trước. Việc triệt lông đã từ lâu giúp phân định giới tính rõ rệt, phân tầng giai cấp, và giúp người phụ nữ tiếm gần hơn đến khái niệm nữ tính và cơ thể lý tưởng.
Tuy nhiên, sự phát triển về nhận thức trong xã hội hiện đại đã trở nên khác biệt. Lông trên cơ thể được ủng hộ bởi một bộ phận phụ nữ trẻ nhìn nhận thay vì là “một sự hổ thẹn trong xã hội hiện đại, đã trở thành tiếng nói nhân quyền, hình tượng thể hiện cho sức mạnh của cá nhân đó trong xã hội”.
Sự xuất hiện và thịnh hành của khái niệm “gender fluid” (giới tính linh hoạt); những phong trào thúc đẩy nhận thức tích cực về hình thể; sự gia tăng những phương cách làm đẹp dành cho tất cả mọi đối tượng, cùng nhau đã đóng góp vào sự hưng thịnh của trào lưu tôn vinh lông cơ thể tự nhiên của nữ giới.
Heather Widdows, giảng viên bộ môn nhân chủng học tại trường Đại học Birmingham của Anh và đồng thời là tác giả của cuốn sách “Perfect Me: Beauty as an Ethical Ideal” chia sẻ cùng với phóng viên của CNN trong một cuộc phỏng vấn rằng “Lông cơ thể vẫn luôn bị kì thị cho tới tận bây giờ, và là một nỗi xấu hổ. Tuy nhiên việc triệt lông vốn được xem như một phương cách làm đẹp truyền thống, trở thành một hình thức vệ sinh cơ thể cần duy trì”.
“Hầu như tất cả phụ nữ đều cảm thấy rằng mình cần phải cạo lông, giống như họ không có một sự lựa chọn nào khác vậy. Điều đó gây ra một sự phiền nhiễu, mặc cho dù quan điểm về việc cạo lông trên cơ thể dần có những thay đổi”.
Phụ nữ đã triệt lông từ thời kỳ Ai Cập cổ đại đến thời của nhà khoa học Darwin
Cho đến đầu thế kỷ 20, việc phụ nữ không được phép để lông trên cơ thể là một nhiệm vụ bắt buộc. Trước đó, việc triệt lông được xem là bình đẳng giữa cả nam và nữ. Từ thời Đồ Đá, đến Ai Cập cổ đại, Hy Lạp cổ đại, đến vương triều La Mã, con người sử dụng vỏ sò, sáp ong và những cách thức khác nhau để làm rụng lông. Ở giai đoạn này, việc triệt lông như một hành vi để giữ gìn cơ thể sạch sẽ. Đối với người La Mã cổ đại thì vấn đề này còn liên can đến phân tầng giai cấp: những người có địa vị cao trong xã hội sẽ càng có một cơ thể láng mịn và sạch sẽ. Theo như nghiên cứu của bà Victoria Sherrow, được xuất bản thành cuốn “Encyclopedia of Hair: A Cultural History”.
Tại Trung Đông, Đông Á và Nam Á, triệt lông bằng sợi chỉ được sử dụng cho toàn bộ khuôn mặt. Nhưng sở hữu một cặp lông mày rậm thì được xem cuốn hút ở cả hai phái và thường được tăng cường thêm hơn bằng cách kẻ bằng chì.
Tại Ba Tư, triệt lông và định hình chân mày là một bước đánh dấu sự trưởng thành và độ tuổi kết hôn của phụ nữ. Chính vì lí do đó mà việc triệt lông được để dành cho đến lúc thích hợp. Tại Trung Quốc, lông trên cơ thể được xem là bình thường và phụ nữ không cảm thấy áp lực bởi định kiến xã hội để phải triệt lông. Những nước khác trong khu vực Châu Á cũng vậy, wax lông hay tỉa lông tại khu vực sinh lý không mấy phổ biến như các châu lục khác, nơi các phụ nữ trẻ xem là một việc làm cần thiết. Tại Hàn Quốc, lông mu được xem là biểu hiện của việc sinh sản và có sức khỏe tình dục tốt. Thực tế, theo một vài báo cáo thống kê vào giữa những năm 2010s, có những phụ nữ Hàn còn trải qua sự can thiệp y khoa để có thể cấy và làm dầy phần lông ở khu vực này.
Người châu Âu, thực chất, không hề ám ảnh bởi việc láng mịn lông. Vào thời kỳ Trung Cổ, những người phụ nữ Công giáo ngoan đạo có niềm tin rằng lông chính là biểu trưng của tính nữ, nhưng bị buộc phải che đậy nó nơi công cộng. Khuôn mặt là nơi mà lông bị xem là khó coi. Những người phụ nữ ở thế kỷ 14 sẽ nhổ tóc ở trên trán để đẩy phần chân tóc cao hơn nhằm giúp cho họ có một khuôn mặt trái xoan hấp dẫn. Khi nữ hoàng Elizabeth Đệ Nhất lên ngôi vào năm 1558, bà còn biến xu hướng triệt lông mày trở thành mốt.
Vào cuối thế kỷ 18, triệt lông vẫn chưa được xem là quan trọng đối với phụ nữ Châu Âu và Mỹ; mặc dù thế, khi dao cạo dành cho nam giới được phát minh bởi Jacques Perret – một thợ cắt tóc người Pháp vào năm 1760, nhiều phụ nữ cũng đã bắt đầu sử dụng nó.
Đến cuối những năm 1800s, phụ nữ Châu Âu và Mỹ bắt đầu xem việc triệt lông là một phần bổ sung trong quy trình làm đẹp thường xuyên. Ý niệm về việc lông cơ thể khiến cho phụ nữ trở nên kém phụ nữ có thể được tìm đọc ở cuốn sách của nhà khoa học Charles Darwin “Descent of a Man” – xuất bản vào năm 1871. Giả thiết của Darwin về sự chọn lọc của tự nhiên có phần nào liên quan đến sự phát triển của lông trên cơ thể; theo đó, tổ tiên ban sơ sẽ để lại đặc tính di truyền cho đời sau nhưng sẽ dần tự thuyên giảm để trở nên thích nghi với sự thay đổi và điều kiện sống.
Theo nghiên cứu hiện đại, việc con người dần có ít lông hơn tổ tiên ban sơ của loài người là một hình thức tiến hóa, cũng như là sự tăng cường giúp thu hút về mặt tình dục. Khi mà thuyết tiến hóa của Darwin dần trở nên phổ biến thì vào thế kỷ 19, các chuyên gia y khoa và khoa học cho rằng lông nhiều chính là biểu hiện của việc “có xu hướng tính dục đồng tính, bị bệnh lý, loạn trí hay là bạo lực”. Thú vị thay, những quan điểm đó chỉ áp đặt lên phụ nữ chứ không phải đàn ông, không chỉ vì lập luận tiến hóa của Darwin mà còn là vì sự đàn áp “cần phải thực thi” để kiểm soát nhận thức gia tăng về tầm quan trọng trong vai trò của phụ nữ đối với xã hội. Khiến phụ nữ nghĩ rằng họ phải kiểm soát lông trên cơ thể để được trân trọng là một cách thức khai thác sự xấu hổ và hạ thấp phẩm giá của phụ nữ để kiểm soát cơ thể họ.
Vào những năm đầu của 1900s, giai cấp người da trắng tầng trung và cao cấp tại Mỹ tin rằng da trắng mịn là một biểu trưng của sự nữ tính và lông trên cơ thể là một điều kinh tởm. Bằng việc triệt lông, họ cho rằng sẽ tự tạo ra khoảng cách phân tầng rõ rệt với những người nghèo ở bậc thấp trong xã hội, và cả dân nhập cư nữa.
Một cơ thể không có lông = sự nữ tính cần thiết
Vào đầu những năm thuộc thế kỷ 20, sự thay đổi về xu thế thời trang, những chiếc đầm không tay lộ rõ da thịt khiến cho việc triệt lông càng trở nên phổ biến rộng rãi tại Mỹ. Vào năm 1915, tờ Harper’s Bazaar – tạp chí đầu tiên dành cho phụ nữ triển khai một chiến dịch để nhằm đánh động vào nhận thức của mọi người rằng triệt lông nách là một điều cần thiết. Cùng năm đó, thương hiệu dao cạo dành cho nam giới là Gillette đã giới thiệu ra thị trường dòng dao cạo lông tiếp thị riêng cho đối tượng khách hàng là nữ. Sản phẩm được đặt tên là Milady Décolletée. Câu khẩu hiện của các tờ quảng cáo ghi rằng “Một thứ bổ sung “đẹp đẽ” dành cho các quý cô trong phòng tắm. Thứ sẽ giúp giải quyết mọi vấn đề ý nhị của mỗi người”.
Quần short ngắn là xu thế vào những năm 1930s – 1940s và những chiếc quần tất ngắn dần trong giai đoạn Chiến tranh thế giới thứ II đã khiến cho phụ nữ tại Mỹ bắt đầu cạo lông chân. Bikini được giới thiệu lần đầu tiên tại Mỹ vào năm 1946 đã khiến cho phụ nữ quan tâm nhiều hơn đến việc triệt lông ở phần dưới để thoải sức mặc các mẫu bikini.
Vào năm 1953, tạp chí Playboy xuất bản với trang báo chứa đựng hình ảnh của những người phụ nữ nóng bỏng trong những bộ nội y gợi cảm, cơ thể láng mịn không dấu tích của lông đã tác động mạnh mẽ đến nhận định về sự quyến rũ. Đến năm 1964, 98% phụ nữ Mỹ ở độ tuổi từ 15 đến 44 thường xuyên cạo lông chân. Triệt lông bằng sáp và phương pháp laser cũng lần đầu tiên xuất hiện trong khoảng thời gian này do nhu cầu tăng cao, nhưng sau đó bị loại bỏ vì những tổn thương gây ra cho làn da vì kỹ thuật chưa được hoàn thiện. Đến tận những năm đầu thế kỷ 21, những phương cách triệt lông bằng laser mới được hoàn thiện và quay trở lại.
Tuy nhiên, việc cạo lông vẫn chưa đến mức quá độ như tại thời điểm bây giờ. Vào cuối những năm 1960s đến 1970s, rậm rạp ở khu vực sinh lý không phải là không còn. Tạp chí Playboy cũng có đăng tải hình ảnh của phụ nữ vẫn dưỡng nuôi sự tự nhiên ở phần lông này trên cơ thể. Nguyên do là ở cũng tại thời điểm đó, làn sóng nữ quyền và sự phát triển của văn hóa hippie với quan điểm chống nghịch lại việc phụ nữ triệt sạch lông cơ thể. Đối với họ, sự phát triển tự nhiên của lông trên cơ thể là một biểu tượng bình đẳng.
Sự phát triển của phim khiêu dâm, văn hóa nhạc pop và kỹ thuật waxing được hoàn thiện đã khiến cho việc triệt lông trở nên phổ biến hơn bao giờ hết. Năm 1987, bảy chị em đến từ Brazil (được biết tới là J Sisters), mở tiệm làm đẹp tại New York với tên gọi “Brazilian” – một tiệm chuyên triệt lông vùng kín bằng sáp. Những ngôi sao như Gwyneth Paltrow và siêu mẫu Naomi Campbell trở thành những người tiên phong và sau đó số đông phụ nữ đều nhanh chóng làm theo. Triệt lông được xem là bình thường và cơ thể không còn lông ở những khu vực hở bên ngoài được xem là tự nhiên và là một cách “sạch sẽ và hiện đại” để trưng bày cơ thể. Cho dù đó không phải là sự thật.
Với sự phát triển của quảng cáo và truyền thông liên tục quảng bá khái niệm cơ thể lý tưởng là một cơ thể không có lông đã khiến cho nhận thức của số đông bị tác động: lông trên cơ thể phụ nữ là ghê tởm. Đó là lí do mà ngày càng thêm nhiều phương cách để giúp loại bỏ lông vĩnh viễn được nghiên cứu và hoàn thiện trong suốt 4 thập kỷ qua như sử dụng điện phân, xung ánh sáng, kỹ thuật laser ngày càng tân tiến. Sự tồn tại của lông trên cơ thể phụ nữ được xem như là sự khổ sở trong xã hội hiện đại. Một điều đáng lưu ý là sự chống nghịch lại những gì thuận theo tự nhiên kèm theo những rủi ro không lường trước chẳng hạn như bào mòn, thương tổn hay nhiễm trùng da.
Hãy tôn vinh và gìn giữ sự tự nhiên của cơ thể
Vào năm 2008, Breanne Fahs – giáo sư bộ môn phụ nữ và giới tính tại trường Đại học Arizona đã giao cho sinh viên đề tài, yêu cầu nữ sinh để lông trên cơ thể mọc tự nhiên và viết một bài luận về cảm xúc và nhận định của bản thân về quá trình đó. Fahs cũng yêu cầu nam sinh cạo lông chân và viết luận văn như các sinh viên nữ. Đến tận bây giờ đề tài này vẫn được khai triển trong lớp học của giáo sư.
Mục đích của đề tài này phản ánh rõ thực trạng không thể tránh khỏi về văn hóa triệt lông trong xã hội hiện đại. Suốt một thời gian dài, những sinh viên làm đề tài cùng chia sẻ một vấn đề tương đối giống nhau và đáng bận tâm: sự xấu hổ, xâm hại đến sự tự tin của bản thân và thậm chí là bị tẩy chay. Điều tương tự cũng xảy đến với đối tượng sinh viên nam khi họ cạo lông chân. Phân định và kỳ thị giới chỉ ra rằng, nếu là đàn ông dị tính sẽ phải để lông chân mọc tự nhiên, trong khi việc cạo lông chân đồng nghĩa rằng người đàn ông đó là đồng tính.
Phụ nữ thường không nhận ra rằng xã hội, gia đình và bạn bè đang áp đặt những định chuẩn xã hội và khiến họ phải tác động lên chính cơ thể mình. Và việc phụ nữ thuận theo số đông để có những lựa chọn khiến họ hài lòng. Việc phụ nữ phải triệt lông trở thành nhiệm vụ được truyền đạt và thi hành bởi nhiều lớp thế hệ.
Nhưng giáo sư Fahs cũng phản ảnh, rằng bà cảm nhận được sức mạnh, sự chống nghịch và nỗi bất bình được khai thác thông qua đề tài. “Đặc biệt là trong vòng hai năm trở lại đây, sự ủng hộ nhân quyền của phụ nữ và những chiến dịch như #MeToo đã làm tăng thêm nhận thức về những ràng buộc được áp đặt lên cơ thể phụ nữ, về bình đẳng giới, về tính dục, về nhân quyền của phụ nữ. Điều đó dẫn đến sự kháng cự, hay chí ít là có suy nghĩ và hành động vượt ra khỏi vùng an toàn.”
Một “đội quân” những người phụ nữ trẻ bày tỏ sự quan tâm đến cơ thể và tôn vinh bản chất tự nhiên của nó, có thể thấy rõ trên Instagram. Trào lưu này cũng đã len lỏi vào địa hạt tạp chí thời trang. Vào ấn phẩm tháng 9 của Harper’s Bazaar đã giới thiệu những hình ảnh của siêu mẫu, diễn viên Emily Ratajkowski tạo dáng với vùng da dưới cánh tay không được cạo hay triệt lông. Youtuber Ingrid Nilsen và ca sĩ Halsey cũng là những người tự tin khoe lông tự nhiên trên cơ thể với công chúng.
Những thương hiệu sản xuất dao cạo dành cho phụ nữ cũng tiến hành quảng cáo không cổ súy, đưa ra những tuyên ngôn, câu khẩu hiệu tích cực ủng hộ cho mọi sự lựa chọn cho khách hàng, rằng họ là người toàn quyền quyết định sẽ làm gì với cơ thể của mình. Chẳng hạn như slogan của hãng Harry’s “Chúng tôi ủng hộ quyền dưỡng nuôi tự nhiên – we are grow choice”. Hay công ty start-up Billie – thành lập vào năm 2017, là một công ty ủng hộ quyền chọn lựa. Thay vì đưa ra những hình ảnh người mẫu với làn da nhẵn mịn như các quảng cáo dao cạo thông thường khác thì Billie lại đưa ra những chiến dịch bao gồm hình ảnh của nhiều phụ nữ với cách cạo lông tùy thuộc mức độ tự nhiên của lông trên cơ thể mà họ muốn và theo cách riêng của họ.
Đại diện của Billie, đồng sáng lập thương hiệu là bà Georgina Gooley cho biết “chúng tôi muốn tất cả mọi người nhận thức rõ về sự tự nhiên của cơ thể người phụ nữ và triệt lông là một sự lựa chọn. Nếu khách hàng muốn tôn vinh sự tự nhiên trên cơ thể họ, hãy ủng hộ. Còn nếu họ muốn triệt bỏ lông theo ý nguyện, điều đó cũng nên được ủng hộ.”
Ý niệm về việc cạo lông của phụ nữ hoàn toàn là một sự lựa chọn cá nhân cũng chẳng phải là quá to tát để biến thành một cuộc cách mạng khai phóng nhận thức, về sự bình thường của lông trên cơ thể. Tuy nhiên, nó có thể là một bước tiến quan trọng để khắc phục vấn đề về nhận thức trong tương lai.
bài viết được chuyển ngữ từ bài viết này trên CNN
Share this:
Like this: